มะระขี้นก

มะระขี้นก

ชื่ออื่นๆ : ผักเหย ระ มะร้อยรู รัดกวย ผักไห มะระ มะห่อย มะไห่ สุพาซู มะระเล็ก สุพะเด

ชื่อวงศ์ : CUCURBITACEAE

ชื่อสามัญ : Bitter Cucumber, Balsam Pear

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Momordica charantia L.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : เป็นมะระพันธุ์พื้นเมืองของไทย เป็นไม้เถาขนาดเล็ก แต่ยาว ใบเดี่ยวรูปมือ ขอบชิดเว้าลึก ใบมีขนเล็กๆ ดอกเดี่ยวออกตามง่ามใบสีเหลือง ผลกลมรียาวเรียว ทิ้งท้ายแหลม ยาว 2-4 นิ้ว สีเขียว เมื่อสุกสีเหลืองส้ม ผิวขรุขระ เกิดตามที่รกร้างว่างเปล่าทั่วไป

การนำไปใช้ประโยชน์

- ทางอาหาร ยอดอ่อน ใบอ่อน และผลอ่อน นึ่งหรือลวกให้สุก รับประทานเป็นผักจิ้มน้ำพริกปลาร้า หรือน้ำพริกปลาทู

- ทางยา แก้เบาหวาน ลดน้ำตาลในเลือด ผลดิบ กินแก้โรคตับอักเสบ ปวดหัวเข่า ม้ามอักเสบ ผลสุก ใช้น้ำคั้นทาหน้าแก้สิว เป็นยาระบายอ่อนๆ ช่วยย่อยอาหาร เป็นยาเจริญอาหาร แก้โรคลมเข้าข้อหัวเข่าบวม เป็นยาบำรุงน้ำดี เป็นยาขับพยาธิในท้อง ส่วนน้ำคั้นของผลมะระ มีสรรพคุณแก้ปากเปื่อยปากเป็นขุย บำรุงระดู

การขยายพันธุ์ : เมล็ด

การปลูกและการดูแล : ชอบดินร่วน ระบายน้ำดี มีอินทรียวัตถุสูง แสงแดดครึ่งวันและตลอดวัน โดยหยอดเมล็ดลงหลุมปลูกประมาณ 7 วัน จะงอกเป็นต้น เมื่อต้นเริ่มเลื้อย ควรทำไม้ค้างสำหรับเลื้อยหลังปลูก 2-3 เดือน จึงเริ่มออกดอกติดผล การดูแล ควรหมั่นเด็ดยอดอ่อนอยู่เสมอจะช่วยให้ต้นแตกใบและผลิดอกได้มาก

สรรพคุณ

- ใบ ใช้ใบสดนำมาลวกหรือนำมากินเป็นยาฟอกโลหิต เจริญอาหารหรือใช้ใบแห้งมาบดให้ละเอียดกับน้ำกินเป็นยาถ่ายพยาธิ ขับลม บำรุงธาตุ

- ใบและผล ใช้ใบและผลสดนำมาตำให้ละเอียดแล้วคั้นเอาน้ำกินเป็นยาแก้จุกเสียดแน่นท้อง ขับลม บำรุงธาตุ

- ผล ใช้ผลสด นำมาต้มหรือประกอบเป็นอาหารใช้รับประทาน มีคุณค่าในการช่วยบำบัดโรคเบาหวาน บำรุงธาตุ หรือใช้ผลแห้งนำมาบดให้ละเอียด ใช้โรย บริเวณที่เป็นแผลใช้ทาแก้คัน หิด และโรคผิวหนัง

- ราก ใช้ปรุงเป็นยาบำรุง ฝาดสมานแก้ริดสีดวงทวารและเป็นธาตุ

- ดอก แก้พิษ แก้บิด

- เมล็ด แก้พิษ บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง เพิ่มพูนลมปราน

-เถา บำรุงธาตุ สมานแผล แก้ฝีบวม คุมธาตุ บำรุงน้ำดี

 

 

สัจจะ ประสงค์ทรัพย์ (Satja Prasongsap)

Research Scientist, Horticuoltural Research Institute

Tags: การขยายพันธุ์, การนำไปใช้ประโยชน์, การปลูก, ชื่อวิทย์, ลักษณะพฤกษศาสตร์, สรรพคุณ

Category: พืชผัก, พืชสมุนไพร, พืชสมุนไพร บ-ม