ชะมวง

ชะมวง

ชื่ออื่นๆ : ส้มมวง ส้มโมง การะมูง มวง หมากโมก กะมวง

ชื่อวงศ์ : GUTTIFERAE

ชื่อสามัญ : Cowa

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Garcinia cowa Roxb. Ex DC

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : เป็นไม้ยินต้นขนาดสูงหรือกลาง สูงประมาณ 5-10 เมตรกิ่งก้านลู่ลงถึงดิน ใบกว้าง รูปหอก ทู่ หนา เป็นมัน คล้ายใบมะดัน ออกดอกเป็นกลุ่มสีนวลเหลืองมีกลิ่นหอม ผลค่อนข้างกลม มีร่องสีเหลืองหรือสีแดง

การนำไปใช้ประโยชน์ : ทางอาหาร ยอดรับประทานสด ผลเมื่อสุกรับประทานได้ รสเปรี้ยว ผลหั่นเป็นแว่นตากแดด ใส่ในปลาร้าเพิ่มรสชาด ใบใช้ต้มกับเนื้อแกงเลียง แกงส้ม ทางยาเป็นยาระบาย ใบและผลมีรสเปรี้ยว

สรรพคุณระบายท้อง แก้ไข้ กัดฟอก เสมหะ แก้ธาตุพิการ และใบผสมกับยาชนิดอื่นปรุงเป็นยาขับเลือด ราก สรรพคุณแก้ไข้ การใช้สอยอื่นนำผลและใบแก่มาหมักเป็นกรด สำหรับฟอกหนัง วัว-ควาย ส่วนเปลือกต้นและยางให้สีเหลืองใช้เป็นสีย่อมผ้า

การขยายพันธุ์ : เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง ปักชำ

การปลูกและการดูแล : นำเมล็ดเพาะชำลงในถุงขนาด 5×8 ซม. เมื่องอกขึ้นมาจนมีใบจริง 2-3 ใบ หรือมีความสูงประมาณ 10 ซม. จึงถอนให้เหลือเพียง 1 ต้น แล้วนำลงปลูกในหลุมหรือปลูกโดยใช้กิ่งตอนหรือปักชำราก ขุดหลุมกว้างและลึก 30 ซม. รองก้นหลุมด้วยปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกแล้วใช้ดินกลบทับปุ๋ยเล็กน้อยก่อนนำต้นกล้าลงปลูกและกลบดินรอบโคนต้นให้เรียบร้อย ในช่วงแรกรดน้ำทุกวันจนตั้งตัวได้ ปล่อยให้ลำต้นสูง 1-2 เมตร จึงตัดยอดทิ้งเพื่อมิให้มีความสูงเกินไป การเด็ดยอดบ่อยๆ จะทำให้มียอดอ่อนแตกออกมาอยู่ตลอดเวลา

สรรพคุณ

ใบ มีรสเปรี้ยว ใช้ต้มกับเนื้อ แกงเลียง แกงส้ม เป็นยาระบาย

ผล มีรสเปรี้ยวแก้ไข้กัดฟองเสมหะ แก้ธาตุพิการ และผสมกับยาชนิดอื่น ปรุงเป็นยาขับเลือด

ราก แก้ไข้ นำไปหมักเป็นกรดสำหรับฟอกหนังวัว-ควาย เปลือก,ยาง ให้สีเหลือง ใช้เป็นสีย้อมผ้า

Category: พืชผักพื้นบ้าน, พืชสมุนไพร, พืชสมุนไพร ก-ณ