Seed Innovation

การผลิตเมล็ดพันธุ์ 

  เมล็ดพันธุ์คัด  (Breeder Seed)  เป็นเมล็ดพันธุ์ที่นักปรับปรุงพันธุ์ได้มาจากกระบวนการปรับปรุงพันธุ์   มีลักษณะและคุณสมบัติต่างๆ  ตรงตามความต้องการที่นักปรับปรุงพันธุ์กำหนด   ซึ่งนักปรับปรุงพันธุ์จะเป็นผู้ควบคุมกำกับดูแลการผลิตเมล็ดพันธุ์คัดอย่างละเอียด  ถี่ถ้วนทุกขั้นตอนและมักจะมีปริมาณน้อย ใช้เพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์หลักเท่านั้น ส่วนใหญ่แล้วเมล็ดพันธุ์คัดจะอยู่ในมือของนักปรับปรุงพันธุ์ทั้งของกรมวิชาการเกษตรสถาบันการศึกษา หรือภาคเอกชนที่ทำการพัฒนาพันธุ์พืช

เมล็ดพันธุ์หลัก (Foundation Seed)    เป็นเมล็ดพันธุ์ที่ได้จากการนำเมล็ดพันธุ์คัดมาปลูก  ภายใต้คำแนะนำของนักปรับปรุงพันธุ์ของกรมวิชาการเกษตร หรือสถาบันทางวิชาการที่เกี่ยวข้องกับเมล็ดพันธุ์คัดนั้น เพื่อรักษาความบริสุทธิ์และลักษณะประจำพันธุ์ของพืชนั้นๆ ไว้ มีปริมาณจำกัด ใช้เพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์ขยาย หรือบางกรณีอาจนำมาผลิตเป็นเมล็ดพันธุ์จำหน่าย หรือ เมล็ดพันธุ์คัดอีกก็ได้

เมล็ดพันธุ์ขยาย (Registered Seed) เป็นเมล็ดพันธุ์ได้จากการนำเมล็ดพันธุ์หลักไปปลูก   ภายใต้คำแนะนำของนักวิชาการ  ซึ่งเกษตรกรผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ขยาย   จะเป็นผู้จัดการและดูแลแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ภายใต้คำแนะนำของนักวิชาการดังกล่าว  โดยที่นักวิชาการไม่ได้เป็นผู้จัดการและดูแลแปลงด้วยตนเอง แต่เป็นผู้ตรวจสอบและรับรองการผลิตเมล็ดพันธุ์ดังกล่าว

เมล็ดพันธุ์จำหน่าย (Certified Seed) เป็นเมล็ดพันธุ์ที่ได้จากการนำเมล็ดพันธุ์ขยายไปปลูกต่อในปริมาณมาก  โดยเกษตรกรผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์จำหน่าย  จะเป็นผู้จัดทำแปลงขยายพันธุ์ด้วยการปฏิบัติตามคำแนะนำจากนักวิชาการ และเมล็ดพันธุ์จำหน่ายที่ได้  จะเป็นเมล็ดพันธุ์สำหรับทำพันธุ์ของเกษตรกรโดยทั่วไป  บางกรณีเมล็ดพันธุ์จำหน่ายอาจได้จากการนำเมล็ดพันธุ์หลักมาปลูกต่อก็ได้  จากชั้นของการผลิตเมล็ดพันธุ์ในแต่ละชั้นต่างก็มีมาตรฐานที่แตกต่างกันออกไป   อย่างไรก็ตามมาตรฐานหลักๆ ประกอบด้วย  การกำหนดระยะห่างของแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์กับแปลงผลิตอื่นๆ  ซึ่งขึ้นกับลักษณะการผสมพันธุ์ของพืชชนิดนั้นๆ  ว่าเป็นพืชผสมข้ามหรือไม่อย่างไร  สภาพสิ่งแวดล้อมต่างๆ  เพื่อป้องกันไม่ให้มีการผสมข้ามพันธุ์   ซึ่งอาจส่งผลต่อความบริสุทธิ์ของเมล็ดพันธุ์ที่จะผลิต  ข้อมูลประวัติการปลูกพืชในแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ว่าเคยปลูกพืชชนิดใด พันธุ์ใดมาก่อนซึ่งอาจเกิดการปนเปื้อนได้หากการจัดการแปลงไม่ดีพอ

การผลิตเมล็ดพันธุ์ มี 2 แบบ คือ เมล็ดพันธุ์เปลือย กับเมล็ดพันธุ์เคลือบ กับเมล็ดพันธุ์เปลือย จะเป็นการเก็บเมล็ดพันธุ์ใช้รุ่นต่อรุ่น ไม่เก็บไว้นาน เพราะจะทำให้เปอร์เซนต์การงอกต่ำ

การผลิตเมล็ดพันธุ์ แบ่ง 9 ประเภท
1. Raw Seed คือเมล็ดดิบ เป็นเมล็ดที่ผ่านการลดความชื้น ทำความสะอาดเรียบร้อยแล้ว

2. Bobtailed Seed คือ เมล็ดที่ตัดหางออกประมาณ ½ ส่วน

3. Detailed Seed คือเมล็ดที่ตดัหางออกท้งัหมด เช่น เมล็ดดาวเรือง

4. Coated Seed คือเมล็ดเคลือบสีแต่ยังคงรูปทรงของเมล็ดอยู่

5. Pelleted Seed คือ เมล็ดเคลือบแป้ง มีสีและขนาดที่ใหญ่ขึ้น ทำให้รูปทรงเปลี่ยนไป แต่ส่วนมากมีขนาดเท่ากัน เช่น เมล็ดผักสลัด

6. Primed Seedคือ เมล็ดที่ถูกกระตุ้นให้เกิดการงอก แล้วจึงนำไปเคลือบแป้ง (Pelleted Seed) จึงเป็นเมล็ดที่มีอายุการเก็บรักษาสั้นที่สุด เช่น เมล็ดผักชี

7. Chemical Treated Seed คือ เมล็ดที่คลุก หรือเคลือบด้วยสารเคมีช่วยป้องกันเชื้อสาเหตุโรคพืชโดยไม่มีผลกระทบต่อความงอกของเมล็ดปกติ

8. Rubbed Seedคือ เมล็ดที่เอา ruffy หรือส่วนเกินของเมล็ด เช่น ปุยนุ่น กลีบแห้ง หรือสิ่งต่าง ๆ ที่หุ้มเมล็ดออกให้หมดจากเมล็ด

9. Multipelleted Seed คือการรวมเมล็ดเล็ก ๆ หลาย ๆ เมล็ด เช่น รวมเมล็ด 5–6 เมล็ดเป็น 1 เม็ด โดยการเคลือบแป้ง (pelleted seed) ทำให้ง้่ายต่อการปลูกเหมาะสำหรับ ไม้ดอกบางชนิดที่ต้องการใช้กล้า 5 –6 ตน้ ต่อ 1 กระถาง

Category: เทคโนโลยีสมัยใหม่