มะขามป้อม

มะขามป้อม

ชื่ออื่นๆ : กำหวด กันโตด มั่งลู่ สันยาส่า

ชื่อวงศ์ : EUPHORBIACEAE

ชื่อสามัญ : Emblic myrobalan

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Phyllanthus emblica Linn.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ต้น เป็นไม้ยืนต้นได้เร็วขนาดเล็กถึงกลาง สูง 8-12 ม. เปลือกค่อนข้างเรียบเกลี้ยง

ใบ- ออกเป็นใบรวม มีใบฝอยเรียงกัน 2 แถว คล้ายขนนก ยาว 1-2 ซม. สีเขียวแก่ ปลายใบมน โคนใบมนแคบ เข้าหากาบใบ

ดอก- สีขาวนวลๆ ออกเป็นช่อ กระจุกเล็กๆ ออกตามง่ามใบ มีขนาดเล็ก ก้านดอกสั้น ออกเดือน ก.พ.-มี.ค. ติดผล เม.ย.- พ.ค.

ผล กลมเกลี้ยง อุ้มน้ำ สีเขียวอมเหลือง แก่มีสีเหลือง-น้ำตาล มีเนื้อหุ้มเมล็ด แข็งกรอบ รสฝาดอมเปรี้ยว

เมล็ด- แข็งสีน้ำตาล

การนำไปใช้ประโยชน์ : ราก รากแห้งใช้ต้มกินน้ำเป็นยาแก้ร้อนใน แก้โรคเรื้อน แก้ความดันโลหิตสูง แก้ท้องเสีย รากสดใช้ตำพอกแก้พิษสัตว์กัดต่อย ลำต้น ใช้เปลือกลำต้นที่แห้งแล้วบดให้เป็นผงละเอียดใช้โรยบาดแผลเลือดออก แผลฟกช้ำ ต้มน้ำกินแก้โรคบิด ก้าน นำมาต้มเป็นยาแก้ปวดกระดูก ใบ ใบสดต้มอาบลดไข้ ชำระแผลและอาการผื่นคัน ใช้ต้มกินเป็นยาแก้ตัวบวมน้ำ ใช้พอกบริเวณที่เป็นแผล ผื่นคัน มีน้ำหนอง ผิวหนังอักเสบและฝีคัณทสูตร เมล็ด ใช้เมล็ดสดหรือแห้งนำมาต้มให้เป็นผงละเอียดใช้ชงน้ำกินเป็นยาแก้ไข้ แก้โรคต่างๆ แก้โรคเกี่ยวกับน้ำดี คลื่นไส้ อาเจียน เบาหวาน หอบหืด โรคหลอดลมอักเสบ หรือใช้เมล็ดเผาไฟให้เป็นเถ้าผสมน้ำมันพืชทาบริเวณตุ่มคันแก้พิษ ผล ผลสดมีรสเปรี้ยว ฝาด นิยมนำมาดองกินเป็นของเคี้ยวเล่น ผลสดนำมากินเป็นยาบำรุง ต้มคั้นกินแก้หวัด ขับเสมหะ กระตุ้นน้ำลาย ทำให้ชุ่มคอ กินแก้เจ็บคอเลือดออกตามไรฟัน โรคคอตีบ คอแห้ง บำรุงหัวใจ ฟอกเลือด เป็นยาระบาย ฝาดสมานแผล มีวิตามินซีสูง ผลสดหมักไวน์

การขยายพันธุ์ : ตอนกิ่ง เมล็ด

การปลูกและการดูแล : เตรียมหลุมปลูกขนาด 50x50x50 เซนติเมตร มะขามแตกต้นใหม่จากส่วนโคนหลังตัดฟันได้ดี และแตกกิ่งหลังการตัดส่วนบนของพุ่มต้นได้ดีปานกลางต้นใหม่ที่งอกจากส่วนของโคนต้นหลังตัดฟันมีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว วิธีการตัดและปล่อยให้แตกต้นใหม่จัดเป็นวิธีการที่เหมาะสมในการผลิตเปลือกไม้เป็นการค้าตามปกติแปลงปลูกมะขามป้อมต้องการกำจัดวัชพืชค่อนข้างมากเพราะพุ่มต้นโปร่ง ออกดอกประมาณเดือนกุมภาพันธ์ถึงมีนาคม

โรคและแมลงศัตรูที่สำคัญ : ไม่ค่อยมีโรค และแมลงศัตรูพืชรบกวนจะมีเป็น เพลี้ยแป้ง ดูดกินน้ำเลี้ยงจากผล มีมดที่เป็นพาหะพาไปส่วนต่างๆ ของต้นมะขามป้อม

สรรพคุณ

ราก แก้ร้อนใน รักษาความดันโลหิตสูง แก้ท้องเสีย แก้โรคเรื้อน แก้พิษ ตะขาบกัด แก้พิษไข้ แก้พิษโลหิต รักษามะเร็งลาม

เปลือกต้น แก้เลือดออก แก้พิษ แก้บาดแผลฟกช้ำ แก้ท้องร่วง

ใบ แก้พิษคัน แก้ฝี แก้โรคความดัน ลดไข้

ปมที่ก้าน แก้ปวดกระเพาะอาหาร แก้ปวดเมื่อยกระดูก แก้ตานขโมย แก้ไอ แก้ปวดฟัน แก้ไส้เลื่อน

ผล บำรุงเลือด แก้ไอ แก้ไข้ แก้ลักปิดลักเปิด แก้เสมหะ แก้ไข้พิษ แก้เจ็บคอ ทำให้ชุ่มคอ แก้กระหาย แก้บันดึก แก้ไข้ แก้คอแห้ง แก้เลือด แก้หวัด แก้ท้องเสีย ขับปัสสาวะ

ดอก ระบายท้อง

Tags: การขยายพันธุ์, การนำไปใช้ประโยชน์, การปลูก, ชื่อวิทย์, ลักษณะพฤกษศาสตร์, สรรพคุณ

Category: พืชสมุนไพร, พืชสมุนไพร บ-ม