สมอพิเภก

สมอพิเภก (Samo phipek)

ชื่อวิทยาศาสตร์ :Terminalia bellirica (Gaertn.) Roxb.

ชื่อวงศ์ : COMBRETACEAE

ชื่อสามัญ : Beleric myrobalan

ชื่ออื่น : สมอแหน (ภาคกลาง) แหน แหนต้น แหนขาว (ภาคเหนือ) ลัน (เชียงราย) ชิบะดู่ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่) สะคู้ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

สมอพิเภกเป็นไม้ต้น สูงได้ถึง 50 ม. เปลือกต้นสีเทาดำ ขรุขระ แตกเป็นร่องตามยาว มีพูพอนแคบๆ ที่โคนต้น

ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับหนาแน่นที่ปลายกิ่ง รูปไข่ โคนใบมน ปลายใบมน แผ่นใบเรียบสีเขียวเป็นมัน แผ่นใบล่างมีขนอ่อน ก้านใบยาว 3-9 ซม.

ดอก ออกเป็นช่อตามซอกใบ ดอกเล็กสีนวล เป็นดอกสมบูรณ์เพศ ข้างในมีขนนุ่มหนาแน่น มีกลิ่นหอม กลีบดอกมี 5 กลีบ

ผล รูปทรงค่อนข้างกลม เปลือกสีน้ำตาลเข้ม ผิวมีขนสั้นนุ่มสีน้ำตาลปกคลุม สีน้ำตาลอ่อน มีน้ำหนักผล 15 กรัม ความกว้างผล 3 เซนติเมตร ความยาวผล 3.30 เซนติเมตร

การขยายพันธุ์ : การเพาะเมล็ด ปักชำ  การตอนกิ่ง

การออกดอก : ระหว่างเดือน มีนาคม – พฤษภาคม  การติดผลระหว่างเดือน กันยายน – พฤศจิกายน

นำมาเมล็ดมาเพาะในถุงเพาะชำ ย้ายกล้าเมื่ออายุ 6-7 เดือน ความสูงประมาณ 40 เซนติเมตร เมื่ออายุ 14 เดือน ความสูงต้น 70 เซนติเมตร การแตกกิ่งที่ยอด 1-3 กิ่งต่อต้น  อายุ 18 เดือน สูง 115 เซนติเมตร มีกิ่ง 8 กิ่งต่อต้น ออกดอก ติดผลเมื่ออายุ 2-3 ปี

สรรพคุณ

ใบ เป็นยาแก้บาดแผล

ดอก เป็นยาแก้โรคตา

เมล็ด เป็นยาแก้บิด

เปลือกต้น เป็นยาขับปัสสาวะ

แก่น ใช้แก้ริดสีดวงพลวก

ราก ใช้แก้โลหิตร้อน

ลูกอ่อน เป็นยาแก้ไข้เพื่อเสมหะ ไข้เจือลม ลมและเสมหะ

ลูกแก่ ใช้แก้เสมหะจุกคอ ทำให้ชุ่มคอ แก้โรคตา แก้ธาตุกำเริบ บำรุงธาตุ และแก้ไข้

Category: พืชสมุนไพร ย-ฮ