ผักหวานบ้าน

ผักหวานบ้าน

ชื่ออื่นๆ : ผักหวานใต้ใบ ก้านตง นานาเซียม มะยมป่า ผักหวาน จ๊าผักหวาน

ชื่อวงศ์ : EUPHORBIACEAE

ชื่อสามัญ : Phak Wan Ban

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sauropus androgynus (Linn.) Merr.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : เป็นไม้ยืนต้นขนาดย่อม สูง 0.5-2 เมตร กิ่งเล็กเรียงงอไปมาเล็กน้อยตามข้อ ใบเดี่ยวรูปไข่ปลายแหลม ขอบเรียบออกเป็นคู่ตรงข้ามกัน ตามกิ่งดูคล้ายใบ ประกอบเหมือนใบมะยม ดอกเล็กๆ กลีบขาวกลีบรองสีแดง ออกเป็นช่อตามง่ามใบ ผลกลมฉ่ำน้ำ ผิวเป็นพูเล็กน้อย สีเขียวถึงขาว ขั้วสีแดง ห้อยลงใต้ใบ เกิดตามป่าละเมาะ

การนำไปใช้ประโยชน์ : ทางอาหาร ยอดอ่อนใช้ลวก นึ่ง รับประทานกับน้ำพริก ปลานึ่ง ลาบ ทางยา ใบ ปรุงเป็นยาเขียว ใบและราก ตำให้ละเอียดใช้พอกฝี ราก ต้มเป็นยาแก้ไข้

การขยายพันธุ์ : เมล็ด ปักชำกิ่ง

การปลูกและการดูแล : การตัดปักชำลงในถุงเพาะชำซึ่งใช้ดินร่วนผสมกับแกลบดำในอัตราส่วนระหว่าง 1: 1 จะใช้กิ่งที่ไม่อ่อนและแก่มากนัก มีความยาว 2-3 ข้อ วางในที่รำไร รดน้ำให้ชุ่มประมาณ 20-30 วัน จะแตกยอดอ่อน พร้อมนำไปปลูกบริเวณที่ต้องการ วิธีปักชำลงในบริเวณที่จะปลูกโดยมีการเตรียมแปลงปลูกเพียงพรวนดินให้ร่วนซุยโรยปุ๋ยคอกบางๆ ถ้าหากเป็นบริเวณสวนผลไม้ที่มีเศษใบไม้ใบหญ้าอยู่แล้วก็ไม่จำเป็นต้องโรยปุ๋ยคอกอีก นำกิ่งผักหวานบ้านที่มีลักษณะเช่นเดียวกับการปักชำลงในแปลงรดน้ำให้ชุ่มก็จะแตกยอดอ่อนในเวลา 1 เดือน วิธีชำจากรากแขนงต้นผักหวานบ้านเมื่อมีอายุมากขึ้น ลำต้นจะเจริญเติบโตรากแขนงจะสมบูรณ์ เมื่อดินมีความชื้นพอเหมาะก็จะงอกเป็นต้นใหม่ขึ้นมาสามารถขุดย้ายไปปลูกยังบริเวณอื่นที่ต้องการได้ การดูแล เศษใบไม้หญ้าคลุมบริเวณโคนต้นบ้างเพื่อรักษาความชื้นทำให้ผักหวานบ้านแตกยอดอ่อนตลอดเวลา ในฤดูแล้งตัดกิ่งให้โปร่งและรดน้ำบ้าง การใส่ปุ๋ยควรใช้ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมักเพราะจะทำให้ร่วนซุย อุ้มน้ำ ปุ๋ยเคมีและการกำจัดศัตรูพืชไม่จำเป็นต้องใช้

สรรพคุณ

ใบและต้น แก้อักเสบ รักษาแผลในจมูก พอกฝี ปรุงเป็นยาเขียว แก้ไข้กระทุงพิษ

ราก รสเย็น ระงับความร้อน ถอนพิษไข้ แก้โรคคางคูม

ยอดอ่อน.ใบอ่อน,ผลอ่อน ลวกรับทานกับน้ำพริก ผัด,แกงเลียง,แกงอ่อม

Tags: การขยายพันธุ์, การนำไปใช้ประโยชน์, การปลูก, ชื่อวิทย์, ลักษณะพฤกษศาสตร์, สรรพคุณ

Category: พืชผักพื้นบ้าน, พืชสมุนไพร, พืชสมุนไพร บ-ม