บุนนาค

บุนนาค

ชื่ออื่นๆ : สารภีดอย ก่ำก้อ ก๊าก่อ ปะนาคอ นากบุต

ชื่อวงศ์ : GUTTIFERE

ชื่อสามัญ : Gangaw, Mesua, Iron-wood

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Mesua ferrea L.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ต้น เป็นพันธุ์ไม้ยืนต้นสูงประมาณ 8-12 ซ.ม เท่าต้นมะพร้าว ทรงพุ่ม เป็นรูป สามเหลี่ยมตรงโคนจะกว้าง ปลายยอดแหลม

ใบ ใบเดี่ยวหนาทึบ สีเขียวรูปไข่ยาวเรียวแคบ สีเทาเป็นมัน ยาว 7-15 ซม.

ดอก ออกเป็นกระจุกๆ 2-3 ดอก โตเท่าดอกเทียน สีขาวนวล

เกสร เกสรตัวผู้เป็นฝอยสีเหลืองมีจำนวนมาก กลับรองดอกหนาแข็ง

ผล เป็นรูปไข่ และแข็ง

การนำไปใช้ประโยชน์ : ทางยา เปลือกในให้ยางมากเป็นยาฝาดสมาน มีกลิ่นหอมเล็กน้อย ต้มรวมกับขิงกินเป็นยาขับเหงื่อ ใบ ตำเป็นยาพอกโดยรวมกับน้ำนมและน้ำมันมะพร้าวใช้สุมหัวแก้ไข้หวัดอย่างแรง ดอก มีกลิ่นหอมมาก เป็นยาฝาดสมาน บำรุงธาตุ แก้ไอ ขับเสมหะ หรือบดผสมเนยเหลวพอกแก้ริดสีดวงทวาร ผล กินเป็นยากระตุ้นการทำงานของร่างกาย แก้น้ำเหลืองเสีย และแก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ เมล็ด ให้น้ำมันเป็นยาถูนวด แก้รูมาติซึม แก้บาดแผลเล็ก ๆ น้อย แก้ผดผื่นคันและหิด

 

การขยายพันธุ์ : การขยายพันธุ์ ตอน เมล็ด

การปลูกและการดูแล : การปลูก การตอนกิ่ง ให้เลือกกิ่งที่ไม่อ่อนและไม่แก่จนเกินไปอาจสังเกตได้จากสีของกิ่งที่เราเลือกนั้นสีเข้มใกล้เคียงกับสีลำต้นและควรเป็นกิ่งที่ตั้งตรง ให้ควั่นต่ำกว่าใบไม้หรือกิ่งแยกประมาณ 1 ซม. จากนั้นให้ควั่นรอยทีสองห่างจากรอยควั่นที่หนึ่งเท่ากับเส้นรอบวงของกิ่งที่เราเลือก ลอกเอาเปลือกออกถ้าเปลือกหนาให้ขุดเนื้อเยื้อออกให้หมดถ้าเปลือกบางไม่จำเป็นต้องขุด หมั่นให้ความชื้นที่ควั่นแผลประมาณ 2-6 เดือนขึ้นอยู่กับชนิดของไม้หอม การตัดกิ่งลงมาชำให้สังเกตดูที่รากออกมาถ้าเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลแสดงว่าตัดได้ แต่ต้องระวังถ้ากิ่งหนา ยังมีใบอ่อนอยู่ไม่ควรตัดต้องรอให้ใบแก่ก่อนนำไปปลูก การทาบกิ่ง ให้เลือกกิ่งเหมือนกับการเลือกกิ่งตอน ต้นตอที่ใช้ควรเป็นไม้หอมตระกูลเดียวกันหรือใกล้เคียงกันมีขนาดเท่าๆกับกิ่งที่จะทาบ ให้ปาดกิ่งทาบและต้นลึกประมาณ 1 ใน 3 ส่วน ให้แผลที่เท่าๆกัน จากนั้นนำแผลที่ปาดไว้มาประกบให้สนิทที่สุดแล้วพันทับด้วยเทปใสสำหรับพันทาบกิ่ง หมั่นรดน้ำที่ต้นตอรอไปเลื่อยๆ จนกระทั่งแผลที่ทาบกิ่งและต้นตอประสานกันดีแล้วจึงตัดกิ่งทาบลงมา การดูแลรักษา ต้องให้น้ำวันเว้นวันและอาจมีหนอนเจาะลำต้นบ้างใช้สารสะเดาฉีดก็ได้การบำรุงก็หมั่นใส่ปุ๋ยคอกฉีดน้ำสกัดชีวภาพ 15 วัน ครั้งก็พอ ส่วนสารเคมีห้ามใช้เด็ดขาด

สรรพคุณ : ราก ขับลมในลำไส้ แก้รัตตะบิดตะโรค บำรุงโลหิต แก้กลิ่นเหม็นสาบในร่างกาย แก้โลหิตกำเดา แก้ไข้สำประชวร

เปลือก ฟอกน้ำเหลือง แก้พิษงูกัด แก้ฟกช้ำ กระจายหนอง

แก่น แก้เลือดออกตามไรฟัน แก้ลักปิดลักเปิด ขับลมในลำไส้ บำรุงโลหิต แก้โลหิตกำเดา ชูกำลัง

กระพี้ แก้สะอึก

ใบ แก้บาดแผลที่ถูกหอก ถูกดาบ แก้แผลสด คุมกำเนิด

ดอก บำรุงโลหิต แก้ไข้ แก้ลมทางเรอ แก้อ่อนเพลีย แก้อาเจียน แก้ร้อน แก้กระหายน้ำ

ผล มีฤทธิ์ขับเหงื่อ

เมล็ด แก้ปวดตามข้อ แก้โรคผิวหนัง รักษาแผล

เกสร บำรุงครรภ์ ทำให้หัวใจชุ่มชื้น แก้ไข้

Tags: การขยายพันธุ์, การนำไปใช้ประโยชน์, การปลูก, ชื่อวิทย์, ลักษณะพฤกษศาสตร์, สรรพคุณ

Category: พืชสมุนไพร, พืชสมุนไพร บ-ม, พืชไม้ดอก