จัน

จัน

ชื่ออื่นๆ : จันอิน จันโอ จันขาว จันลูกหอม อิน

ชื่อวงศ์ : EBENACEAE

ชื่อสามัญ : Chan

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Diospyros decandra Lour.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูงประมาณ 10-15 เมตร ยอดอ่อนมีขน ใบเดี่ยวเรียงสลับรูปรีขอบขนาน ดอกแยกเพศดอกตัวผู้เป็นช่อ กลับดอกเชื่อมติดกันเป็นคนโท สีขาวนวล ดอกตัวเมียเป็นดอกเดี่ยวลักษณะคล้ายดอกตัวผู้แต่ขนาดใหญ่กว่า มีผลสดมี 2 ลักษณะคือ ทรงกลมแป้น เรียกว่าลูกจัน ทรงกลมเรียก ลูกอิน เมื่อสุกสีเหลืองมีกลิ่นหอมและกลีบเลี้ยงยังคงติดอยู่

การนำไปใช้ประโยชน์ : ทางอาหาร ผลสุกใช้รับประทาน ทางยา เนื้อไม้รสขมอมหวาน บำรุงประสาท บำรุงเนื้อหนังให้สดชื่น แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้ตับ ปอด และดีพิการ แก้เหงื่อ ตกหนัก และพยาธิ แก้ไข้อันบังเกิดกับตับและดี บำรุงเลือดลม บำรุงตับและปอดให้เป็นปกติ ผล รสฝาดปนหวานแก้อาการนอนไม่หลับ กระวนกระวาย แก้ท้องเสีย บำรุงประสาท บำรุงกำลัง แก่นแก้ไข้แก้โลหิตจาง แก้กระหาย แก้อ่อนระโหย บำรุงหัวใจ แก้ตับพิการ แก้ดีพิการ แก้อ่อนเพลีย บำรุงตับและปอด การใช้ประโยชน์อื่นนิยมปลูกเป็นไม้ประดับ ผลมีกลิ่นหอม

การขยายพันธุ์ : เพาะเมล็ด

การปลูกและการดูแล : การปลูก ทำการหยอดเมล็ดประมาณ 5 เมล็ด ในหลุม ระยะปลูกประมาณ 2.5 x 4 เมตร ทำการกำบังร่มเงาให้ต้นกล้าเพื่อกำบังแดด ทำการย้ายลงแปลงปลูกเมื่อต้นกล้ามีอายุ 1 ปีหรือสูง 25-30 ซม. มีการแตกหน่อตามธรรมชาติจากส่วนราก ซึ่งสามารถนำมาใช้เป็นต้นกล้าปลูก การดูแล ในแปลงปลูกใหม่ควรป้องกันความเสียหายจากสัตว์ฟันแคะ ควรมีการกำจัดวัชพืชรอบโคนต้นจนกว่าต้นกล้าตั้งตัวได้

สรรพคุณ : ผลสุก ใช้รับประทาน นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ ผลมีกลิ่นหอม

เนื้อไม้ รสขมอมหวาน บำรุงประสาท บำรุงเนื้อหนังให้สดชื่น แก้ร้อนใน กระหายน้ำ แก้ตับ ปอด และดีพิการ แก้เหงื่อตกหนักและพยาธิ แก้ไข้อันบังเกิดแก่ตับและดี บำรุงเลือดลม บำรุงตับและปอดให้เป็นปกติ

ผล รสฝาดปนหวาน แก้อาการนอนไม่หลับ กระวนกระวาย แก้ท้องเสีย บำรุงประสาท บำรุงกำลัง

แก่น แก้ไข้ แก้โลหิตจาง แก้กระหาย แก้อ่อนระโหยบำรุงหัวใจ แก้ตับพิการ แก้ดีพิการ แก้ลม แก้อ่อนเพลีย บำรุงตับและปอด

Category: พืชสมุนไพร, พืชสมุนไพร ก-ณ