กุยช่าย

กุยช่าย

ชื่ออื่นๆ : กูไฉ่ กุ๋ฉ้าย หอมแป้น ผักแป้น หัวชู

ชื่อวงศ์ : ALLIACEAE

ชื่อสามัญ : Chinese chire

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Allium tuberosum Roxb.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : เป็นไม้ล้มลุก สูงประมาณ 20-30 เมตร มีเหง้าเล็กและแตกกอ ใบแบนเรียงสลับ โคนเป็นกาบบางซ้อนสลับกันดอกช่อแบบซี่ร่ม ก้านช่อดอกกลม ดอกสีขาว กลิ่นหอม ก้านดอกยาวเท่ากันมีใบประดับหุ้มช่อดอก กลีบดอกสีขาวโคนติดกันปลายแยก ผลบกลมภายในมี 3 ช่องๆละ 1-2 เมล็ด สีน้ำตาลแดง

การนำไปใช้ประโยชน์ : ทางอาหาร ใบนำมาดอง ผัด ทอด กินกับส้มตำ ใบสดกินกับลาบ แจ่ว ป่น ผัดไทย ทางยา เป็นยาแก้หวัด ใบมีฟอสฟอรัสสูง บำรุงกระดูก แก้ลมพิษ ทาท้องเด็ก แก้ท้องอืด การใช้สอยอื่น ๆ ใบผสมข้าวหมาก

การขยายพันธุ์ : หัว เมล็ด

การปลูกและการดูแล : การปลูก แยกต้นจากกอเดิม โดยใช้มีดคมบางตัดโคนต้นชิดผิวดิน ตัดใบและรากเก่าทิ้ง นำไปปลูกในแปลงที่เตรียมไว้ ควรปลูกเป็นกลุ่มๆละ 2-3 ต้น จนที่แปลงรดน้ำให้ชุ่มหลังปลูกทุกวันทั้งเช้าทั้งเย็น จนกว่าต้นจะเจริญแข็งแรงตั้งตัวได้

การดูแล ควรสังเกตความชุ่มชื้นและความสะอาดของแปลงอยู่เสมออาจใช้น้ำซาวข้าวหรือน้ำล้างปลารดบ้างเป็นครั้งคราวเพื่อเพิ่มปุ๋ยหรือจะใช้ยูเรียรดก็ได้

สรรพคุณ : เหง้า ทำให้ร่างกายอบอุ่น ขับสิ่งคั่งค้าง แก้เจ็บหน้าอก ท้องอืดแน่น ตกขาว ตกเลือด ไอเป็นเลือด ฟกช้ำ บวมจากถูกกระแทก

ใบ แก้นิ่ว หนองใน ขับปัสสาวะ แก้ช้ำใน ฆ่าเชื้อ กระจายเลือด แก้พิษ ปวดแน่น หน้าอก ท้องอืด ท้องเฟ้อ อาเจียนเป็นเลือด ขับปัสสาวะเป็นเลือด บิด ริดสีดวงทวาร ฟกช้ำ บวมจากการถูกกระทบกระแทก แมลงสัตว์กัดต่อย น้ำกามเคลื่อน หอบ

เมล็ด ขับพยาธิเส้นด้าย ขับประจำเดือน ฆ่าแมลงกินฟัน แก้นิ่ว แก้หนองใน ฆ่าสัตว์ต่างๆ ที่เข้าไปในรูหู เป็นยาบำรุง ฟอกเลือด ขับปัสสาวะ แก้ปวดเอว น้ำกามเคลื่อน ปัสสาวะกะปริดกระปรอย ปัสสาวะรดที่นอน ตกขาว ตกเลือด

ต้น แก้โรคนิ่ว หนองใน

 

โดย สัจจะ ประสงค์ทรัพย์
Satja Prasongsap (Research Scientist)
Horticultural Research Institute

Category: พืชผัก, พืชสมุนไพร, พืชสมุนไพร ก-ณ