มหาหงษ์

ว่านมหาหงษ์

ชื่ออื่นๆ : กระทายเหิน มหาหงส์ ฝาห่าน เหินแก้ว เหินคำ ตาห่าน สเลเต

ชื่อวงศ์ : ZINGIBERACEAE

ชื่อสามัญ : White Ginger , Butterfly Lily

ชื่อวิทยาศาสตร์

: Hedychium coronarium J.G. Koenig.

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ล้มลุก ลำต้นอยู่ใต้ดิน ชูใบขึ้นเหนือพื้นดินเป็นกอ สูง 2 ม. ใบ-เป็นใบเดี่ยว รูปขอบขนานหรือรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน ปลายเรียวแหลม ดอก- ออกเป็นช่อ ดอกสีขาวนวล หรือสีเหลือง กลับ 3 กลีบ ยาว 5 ซม. โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด เมื่อบานเป็นเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 10 ซม ผล- รูปทรงกระบอก สีแดงอดส้ม สีน้ำตาลแดง

การนำไปใช้ประโยชน์ : หัวใต้ดิน น้ำต้มใช้เป็นยากลั้วคอ แก้ต่อมทอลซิลอักเสบ น้ำคั้นใช้ทาแผลบวม

การขยายพันธุ์ : หัวใต้ดิน

การปลูกและการดูแล : การปลูก การตอนกิ่ง ให้เลือกกิ่งที่ไม่อ่อนและไม่แก่จนเกินไปอาจสังเกตได้จากสีของกิ่งที่เราเลือกนั้นสีเข้มใกล้เคียงกับสีลำต้นและควรเป็นกิ่งที่ตั้งตรง ให้ควั่นต่ำกว่าใบไม้หรือกิ่งแยกประมาณ 1 ซม. จากนั้นให้ควั่นรอยทีสองห่างจากรอยควั่นที่หนึ่งเท่ากับเส้นรอบวงของกิ่งที่เราเลือก ลอกเอาเปลือกออกถ้าเปลือกหนาให้ขุดเนื้อเยื้อออกให้หมดถ้าเปลือกบางไม่จำเป็นต้องขุด หมั่นให้ความชื้นที่ควั่นแผลประมาณ 2-6 เดือนขึ้นอยู่กับชนิดของไม้หอม การตัดกิ่งลงมาชำให้สังเกตดูที่รากออกมาถ้าเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลแสดงว่าตัดได้ แต่ต้องระวังถ้ากิ่งหนายังมีใบอ่อนอยู่ไม่ควรตัดต้องรอให้ใบแก่ก่อนนำไปปลูก การทาบกิ่ง ให้เลือกกิ่งเหมือนกับการเลือกกิ่งตอน ต้นตอที่ใช้ควรเป็นไม้หอมตระกูลเดียวกันหรือใกล้เคียงกันมีขนาดเท่าๆกับกิ่งที่จะทาบ ให้ปาดกิ่งทาบและต้นลึกประมาณ 1 ใน 3 ส่วน ให้แผลที่เท่าๆกัน จากนั้นนำแผลที่ปาดไว้มาประกบให้สนิทที่สุดแล้วพันทับด้วยเทปใสสำหรับพันทาบกิ่ง หมั่นรดน้ำที่ต้นตอรอไปเลื่อยๆ จนกระทั่งแผลที่ทาบกิ่งและต้นตอประสานกันดีแล้วจึงตัดกิ่งทาบลงมา การดูแลรักษา ต้องให้น้ำวันเว้นวันและอาจมีหนอนเจาะลำต้นบ้างใช้สารสะเดาฉีดก็ได้การบำรุงก็หมั่นใส่ปุ๋ยคอกฉีดน้ำสกัดชีวภาพ 15 วัน ครั้งก็พอ ส่วนสารเคมีห้ามใช้เด็ดขาด

สรรพคุณ

หัวใต้ดิน นำมาต้มใช้เป็นยากลั้วคอ แก้ต่อมทอนซิลอักเสบ ทาแผลบวม

เหง้า น้ำมันหอมระเหย ขับลม บำรุงกำลัง

ต้น ทำเยื้อกระดาษ

Tags: การขยายพันธุ์, การนำไปใช้ประโยชน์, การปลูก, ชื่อวิทย์, ลักษณะพฤกษศาสตร์, สรรพคุณ

Category: พืชสมุนไพร, พืชสมุนไพร บ-ม, ว่าน